Кыздардын өспүрүм курагы тууралуу эмнени билишиңиз керек

Өспүрүм курагы — бул ар бир кыздын жашоосундагы маанилүү этап, физикалык, эмоционалдык жана психологиялык өзгөрүүлөр менен коштолгон мезгил. Бул учурду түшүнүү ата-энелерге жана кыздардын өздөрүнө жаралган кыйынчылыктарды жакшыраак жеңүүгө жардам берет.

Өспүрүм курагы качан башталат

Кыздардын өспүрүм курагы, же пубертаттык мезгил, адатта 8-13 жаш аралыгында башталат. Бул мезгилдин башталышы генетикалык жана тышкы факторлорго жараша өзгөрүшү мүмкүн. Пубертат башталганынын негизги белгилери:

• Физикалык өзгөрүүлөр: Эмчектин өсүшү, этек кирдин башталышы жана денеде түктөрдүн чыгышы.
• Гормоналдык өзгөрүүлөр: Организмде эстрогендин деңгээли жогорулап, маанайдын жана физикалык абалдын өзгөрүшүнө алып келет.

Өспүрүм курагынын белгилери

Өспүрүм курагынын белгилери ар түрдүү болушу мүмкүн, бирок негизги өзгөрүүлөр төмөнкүлөр:

1. Физикалык өзгөрүүлөр:
• Эмчек өсүшү: Бул өспүрүм курагынын биринчи белгилеринин бири.
• Денедеги түктөрдүн өсүшү: Колтук жана жыныс бөлүгүндө түктөр пайда болот.
• Дене түзүлүшүнүн өзгөрүшү: Бел жана жамбаш аймактары кеңейет.
• Этек кирдин башталышы: Эмчек өсө баштагандан 2-3 жыл өткөндөн кийин биринчи этек кир келет.
2. Эмоционалдык өзгөрүүлөр:
• Маанай өзгөрүүлөрү: Гормоналдык өзгөрүүлөр тез-тез маанайдын өзгөрүшүнө алып келиши мүмкүн.
• Өзүн-өзү баалоо: Кыздар өз келбетине көбүрөөк көңүл бура башташат.
3. Социалдык өзгөрүүлөр:
• Жекеликти издөөнү: Кыздар өзүнүн инсандыгын табууга аракет кылышат.
• Байланыштардын өзгөрүшү: Ата-эне жана достор менен мамилелер өзгөрүшү мүмкүн.

Өспүрүм курагы канчага созулат

Кыздардын өспүрүм курагы орто эсеп менен 2-5 жылга созулат. Бул мезгил организмдеги гормондордун туруктуу болушуна жана физикалык өзгөрүүлөрдүн толук аякташына чейин уланат. Көпчүлүк кыздарда бул процесс 16-18 жашка чейин бүтөт.

Өспүрүм куракта кандай оорулар болушу мүмкүн

Өспүрүм куракта кыздар төмөнкү ыңгайсыздыктарды сезиши мүмкүн:

• Эмчек оорусу: Сүт бездеринин өсүшү менен байланыштуу.
• Ич оорулары: Этек кирден мурун же анын учурунда пайда болушу мүмкүн.
• Баш оорусу: Гормоналдык өзгөрүүлөр же стресс себеп болушу мүмкүн.
• Булчуң жана муун оорусу: Организмдин тез өсүшү менен байланыштуу.

Кантип жардам берсе болот

Өспүрүм куракта ата-эненин жана жакындардын колдоосу өтө маанилүү. Кыздарга жардам берүү үчүн:

1. Ачык сүйлөшүү: Алар менен өзгөрүүлөр тууралуу сүйлөшүү, түшүндүрүү.
2. Психологиялык колдоо: Көңүл буруу жана түшүнүү көрсөтүү.
3. Маалымат берүү: Этек кир, гигиена жана өсүү тууралуу туура маалымат берүү.
4. Дени сак жашоо образы: Дени сак тамактануу, физикалык активдүүлүк жана жетиштүү уктоо.
5. Кесипкөй жардам: Эгер олуттуу көйгөйлөр болсо, дарыгер же психологго кайрылуу.

Жыйынтык

Өспүрүм курагы кыздар үчүн чоң өзгөрүүлөрдү алып келген маанилүү мезгил. Ата-эненин түшүнүгү, колдоосу жана маалыматтуулугу кыздарга бул мезгилди жеңилирээк өтүүгө жардам берет.

Дарыгерлер менен кеңешип туруу, ден соолукка кам көрүү жана үй-бүлөдө жылуу мамиле түзүү өспүрүм куракты ийгиликтүү өткөрүүгө өбөлгө түзөт.